Trong hành trình lựa chọn nghề nghiệp, nhiều người đặc biệt là các bạn sinh viên năm 3,4 hay kể cả các bạn học sinh chuẩn bị bước chân vào môi trường đại học thường đặt cho mình câu hỏi: “Ngành nào đang hot?”, “Nghề nào lương cao?”, hay “Nên học gì để dễ xin việc?”. Nhưng ít ai chịu dừng lại và hỏi: “Tôi là ai?”, “Tôi phù hợp với công việc nào?”, “Tôi muốn sống một cuộc đời như thế nào?”. Hãy cùng NOC đi tìm hiểu cách để lắng nghe bản thân từ đó tìm ra được định hướng nghề nghiệp phù hợp nhé!

Vì sao phải “hiểu mình” trước khi chọn nghề?

Việc hiểu rõ bản thân – từ tính cách, sở thích, giá trị sống đến điểm mạnh, điểm yếu – chính là nền tảng giúp bạn chọn được con đường nghề nghiệp phù hợp. Một công việc phù hợp không chỉ mang lại thu nhập mà còn giúp bạn cảm thấy hạnh phúc, thoải mái, có động lực mỗi ngày và phát triển bền vững trong dài hạn. Ngược lại, nếu như bạn chỉ quan tâm đến những yếu tố như độ ”hot” của ngành hay mức thu nhập cao mà bỏ qua việc nhìn lại bản thân thích gì và muốn  gì, bạn có thể rơi vào trạng thái “vỡ mộng” khi bắt đầu học và đi làm trong thực tế. Chính vì vậy mà việc “hiểu mình” là một trong những yêu cầu quan trọng đầu tiên mà mỗi người cần thực hiện nhằm giúp xác định cho họ một ngành nghề mà họ có thể sẽ có thể gắn bó lâu dài, tránh tình trạng bỏ dở việc học và làm trái ngành khi nhận ra mình không phù hợp với công việc.

“Hiểu nghề” để không chọn sai đường

Hiểu nghề là quá trình tìm hiểu kỹ về các ngành nghề khác nhau, từng khía cạnh của từng ngành, từng nghề như nhau: công việc cụ thể là gì, yêu cầu ra sao, môi trường làm việc như thế nào, cơ hội thăng tiến và những khó khăn có thể gặp phải. Nhiều bạn trẻ chọn nghề , đặc biệt là những bạn sắp sửa bước chân vào cánh cổng trường đại học,  chỉ vì nghe “người ta nói tốt”, nhưng khi đi làm mới vỡ lẽ: “Không phải việc gì mình cũng làm được, cũng yêu thích”.

 

Khi bạn hiểu nghề đủ sâu, bạn sẽ tránh được những cú “sốc nghề” trong tương lai. Bạn sẽ biết cần học gì, trang bị kỹ năng gì và xác định được con đường phát triển rõ ràng hơn cho bản thân.

Làm sao để hiểu mình – hiểu nghề?

Trước hết, chúng ta cần khám phá bản thân xem mình thực sự thích và đam mê cái gì. Nếu chưa hiểu được bản thân một cách sâu sắc , ta có thể làm các bài trắc nghiệm tính cách như MBTI, Holland (RIASEC), DISC… Bên cạnh đó, ta có thể ghi chép lại những việc ta thích làm, giỏi làm và thường được người khác khen ngợi hay hỏi ý kiến bạn bè, người thân, thầy cô về điểm mạnh – điểm yếu của mình để tận dụng lợi thế và khắc phục những khuyết thiếu giúp phát triển bản thân hơn.

 

Hơn nữa, các bạn cần tìm hiểu nghề nghiệp và xem xét nghề đó có vừa với năng lực, điểm mạnh của mình không. Hiện nay, với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, bạn hãy tìm và xem các bài viết về các nghề nghiệp mà bản thân đang quan tâm trên các nhóm tìm hiểu về các công ty lớn hay nhiều nghề nghiệp khác trên Facebook hay thậm chí các website tìm việc làm. Để hiểu sâu hơn về mục tiêu và yêu cầu nghề nghiệp, bạn có thể tham gia các buổi talkshow, định hướng và hội thảo nghề nghiệp, phỏng vấn người đang làm trong nghề. Còn muốn hiểu được quá trình và cách công việc vận hành, bạn nên trải nghiệm và nghiên cứu thực tế thông qua việc làm thêm, thực tập, tham quan doanh nghiệp…

Ngoài ra, ta cần biết đến sự kết nối hai yếu tố là bước quan trọng trong quá trình lựa chọn nghề nghiệp, khi bạn đã có đủ thông tin về bản thân và ngành nghề tới lúc này cần ghép nối hai mảnh ghép đó lại để xác định con đường phù hợp nhất với mình. Ta cần so sánh những gì ta khám phá được từ bản thân với yêu cầu, tiêu chí của các ngành nghề cũng như tìm ra điểm giao thoa giữa đam mê – năng lực – nhu cầu xã hội để định hướng con đường nghề nghiệp của bản thân một cách tốt nhất.

  

Chọn nghề không phải là chọn một cái “áo đẹp” – mà là chọn một hành trình để sống và phát triển.

Hiểu mình – hiểu nghề không phải là đích đến, mà là một quá trình trưởng thành và vượt qua thách. Bạn không cần phải tìm ra ngay lập tức “nghề nghiệp ổn định của cuộc đời mình”. Chỉ cần bạn luôn tò mò, tìm tòi, sẵn sàng khám phá, lắng nghe bản thân – thì mỗi bước bạn đi đều đang đưa bạn đến gần hơn với một cuộc sống mà mình mong muốn.

Khi bạn hiểu mình, bạn sẽ biết đâu là giá trị quan trọng nhất trong cuộc sống. Khi bạn hiểu nghề, bạn sẽ biết đâu là con đường phù hợp để biến những giá trị đó thành hiện thực. 

Việc lựa chọn nghề nghiệp phù hợp là rất quan trọng đặc biệt là đối với các bạn sinh viên năm cuối chuẩn bị chính thức bước chân vào thị trường lao động và thậm chí là cả các bạn học sinh lớp 12 sắp phải đưa ra lựa chọn ngành mà bản thân sẽ theo học trong 4 năm tới vì có thể đó sẽ là con đường mà các bạn sẽ gắn bó một quãng thời gian rất dài trong tương lai. Chính vì vậy, đừng vội vàng chạy theo xu hướng mà hãy dành thời gian để hiểu mình – hiểu nghề. Nghề phù hợp không chỉ giúp bạn có được tiền tài mà còn là nghề khiến bạn cảm thấy được là chính mình mỗi ngày.