Thực tập vốn là học việc, là cách để bạn học nghề sau 4 năm ngồi trên giảng đường. Và đã gọi là học thì chắc chắn phải tốn chi phí. Cái “phí” đó chính là thời gian, công sức và sự kiên nhẫn mà bạn bỏ ra khi bước vào môi trường thực tế.

Từ góc nhìn của doanh nghiệp, thực tập sinh (TTS) vừa là nguồn bổ sung nhân lực, vừa là một kênh tuyển dụng dài hạn, giúp giảm chi phí tìm người sau này. Từ phía sinh viên, thực tập mang lại nhiều giá trị: cơ hội được va chạm thực tế, rèn luyện kỹ năng mềm – cứng, và là điểm cộng quan trọng trên CV.

Vậy tại sao nhiều nơi thực tập lại không lương?

Bởi vì doanh nghiệp cũng phải bỏ nguồn lực để đào tạo, để kèm cặp. Họ cho bạn môi trường để thử, để sai, để sửa, thậm chí “bao dung” với những lỗi lầm ban đầu. Với một người chưa có kinh nghiệm, theo mình, đừng quá đặt nặng chuyện lương thưởng ngay lập tức, thay vào đó hãy ưu tiên kiến thức, kỹ năng và cơ hội.

Nhưng về phía công ty, nếu đã nhận thực tập sinh, họ cũng phải có nghĩa vụ dạy và chỉ dẫn, có lộ trình rõ ràng. Cam kết là sau khi hoàn thành chương trình thì bạn có thể bắt tay vào làm. Nếu không được nhận làm nhân viên chính thức thì cũng có thể tìm việc ở chỗ khác.

Thông thường, quan hệ thực tập được xem là quan hệ học tập, trải nghiệm. Nhưng nếu một thực tập sinh làm việc tương đương như một nhân viên chính thức (trực tổng đài, chịu KPI…) thì nó đã chuyển thành quan hệ lao động rồi. Tiếc là ranh giới giữa 2 quan hệ này khá mong manh. Nhiều công ty ở Việt Nam mượn cớ thuê thực tập viên nhưng bắt họ làm công việc của nhân viên chính thức. Chính điều này khiến nhiều người hiểu sai và bị lạm dụng, sinh ra ác cảm với chuyện “thực tập không lương”

Vậy làm sao để chọn đúng chỗ thực tập?

Hãy hỏi thẳng họ ngày từ đầu:

1. Công ty sẽ đào tạo bạn thế nào, về cái gì và khi hoàn thành có làm được việc không?

2. Ai sẽ làm người kèm và hướng dẫn?

3. Thời hạn thực tập bao lâu?

Tóm lại, “thực tập không lương” không hẳn là xấu, nếu nó thực sự mang lại cho bạn kiến thức, kỹ năng và trải nghiệm quý giá để bước vào con đường nghề nghiệp. Điều quan trọng là bạn cần biết rõ mục tiêu của mình, đặt ra những câu hỏi đúng trước khi bắt đầu và phân biệt rạch ròi giữa học việc và làm việc. Khi chọn đúng môi trường, khoản “chi phí” bạn bỏ ra hôm nay sẽ trở thành “lợi nhuận” lâu dài cho sự nghiệp sau này.

Tham khảo bài viết của Thuong Hoang