Thời gian rảnh – tưởng là cứu tinh, hóa ra đôi khi là kẻ phá bĩnh

Đối với nhiều sinh viên, thời gian rảnh rỗi có thể là món quà tuyệt vời, nhưng cũng dễ dàng trở thành cái bẫy ngọt ngào. Một mặt, những buổi tụ tập với bạn bè, cười nói, chơi game hay lướt TikTok sẽ tạo nên những ký ức đáng nhớ nhất đời sinh viên. Mặt khác, nếu quá dễ dãi với bản thân, bạn có thể vô tình đánh rơi cả một ngày vào thứ gọi là “nghỉ ngơi cho đã”, và rồi… chẳng làm được gì ra hồn cả.

Điều nguy hiểm là: bạn sẽ bất ngờ trước việc bộ não mình có thể liên tục thuyết phục rằng “nghỉ thêm một chút nữa cũng không sao”, dù biết rõ cả đống deadline đang chờ bạn. Và tệ hơn, ngay cả khi bạn cho phép bản thân nghỉ ngơi, cảm giác tội lỗi vẫn cứ lảng vảng: “Liệu mình có đang bỏ lỡ việc gì quan trọng không nhỉ?”. Mệt mỏi vì làm việc đã đành, mệt mỏi vì nghỉ ngơi sai cách thì còn khó chịu hơn.

Giải pháp? Nghe lạ nhưng lại cực hiệu quả: Lên kế hoạch cho cả thời gian rảnh.

Hầu hết chúng ta xem “thời gian rảnh” là tất cả những lúc không làm việc. Nhưng bạn hãy thử đảo ngược định nghĩa đó lại: hãy xem “thời gian làm việc” là tất cả những lúc bạn “không hoàn toàn thư giãn”. “Không hoàn toàn thư giãn” nghĩa là bạn không thực sự buông lỏng đầu óc hay ngắt kết nối hoàn toàn khỏi công việc, lo toan, hay trách nhiệm – dù bạn có thể đang tạm ngừng hoạt động tay chân.

 Vậy là thay vì mặc định mọi thời điểm là để làm việc cho đến khi kiệt sức, bạn chủ động thiết kế cả ngày của mình – cả làm việc lẫn nghỉ ngơi – như một tổng thể công việc hoàn chỉnh.

Bắt đầu từ đâu? Rất đơn giản:

1. Chọn một thời điểm kết thúc ngày làm việc. Ví dụ, bạn quyết định 10 giờ tối là giới hạn. Sau mốc đó, bất kể chuyện gì xảy ra – bạn nghỉ ngơi, không mặc cảm, không tiếc nuối.
2. Chọn thời gian nghỉ ngơi cố định trong ngày. Nửa giờ sau bữa trưa để xem video, hai tiếng buổi chiều để đi gym hoặc gặp gỡ bạn bè, một tiếng trước giờ ngủ để đọc sách thư giãn… Bạn quy hoạch luôn cả thời gian nghỉ, giống như cách người ta quy hoạch công viên trong thành phố vậy.

Phần thời gian còn lại? Chính là để tập trung làm việc. Cách chia thời gian rõ ràng này sẽ giúp bạn tránh được cảm giác “mập mờ” giữa nghỉ và làm – vốn là thứ khiến tâm trí kiệt sức mà không hiệu quả hơn chút nào.

Kết quả là gì? 

Bạn sẽ nhận lại được gì khi lên kế hoạch cho thời gian rảnh?

1. Tập trung làm việc hơn

Khi bạn biết rõ thời điểm nào là để nghỉ ngơi, bộ não sẽ ít bị phân tâm hơn trong lúc làm việc. Bạn không còn phải đấu tranh nội tâm kiểu: "Mình có nên nghỉ chút không nhỉ?" bởi bạn biết phần thưởng nghỉ ngơi đang đợi mình đúng giờ. Điều này giúp bạn tập trung hơn, vào việc gì thì làm trọn việc đó.

2. Nghỉ ngơi mà không cảm thấy tội lỗi

Một trong những cảm giác khó chịu nhất khi nghỉ ngơi là… không thể thư giãn thật sự. Bạn vừa nằm xem phim, đầu lại vừa lo lắng về những việc chưa làm. Nhưng nếu khoảng thời gian đó đã được “đóng dấu” là thời gian nghỉ theo kế hoạch, bạn sẽ thoải mái tận hưởng nó mà không phải mang theo cảm giác day dứt.

3. Tối ưu cả năng suất lẫn sức khỏe tinh thần

Việc phân chia thời gian rõ ràng giữa “làm” và “nghỉ” không chỉ giúp bạn làm việc hiệu quả hơn, mà còn giúp bạn chăm sóc sức khỏe tinh thần. Bạn không còn sống trong trạng thái mơ hồ giữa hai cực: nỗ lực quá mức và lười biếng kéo dài.

Vì sao việc này hiệu quả?

Thoạt nghe có vẻ “kỷ luật quá mức” hoặc làm mất đi sự tự do vốn có trong nhịp sống. Nhưng thực chất, lên kế hoạch cho thời gian rảnh không làm bạn mất đi tự do – nó là cách để bạn thực sự tận hưởng tự do. Khi bạn nghỉ ngơi theo cách có chủ đích, bạn không chỉ đang chăm sóc bản thân, mà còn đang xây dựng một nền tảng tinh thần vững chắc để làm việc lâu dài mà không kiệt sức.

Việc lập kế hoạch cho thời gian rảnh không đòi hỏi bạn phải cắt giảm thời gian thư giãn. Ngược lại, nó giúp bạn bảo vệ thời gian nghỉ của mình khỏi sự xâm chiếm vô hình của công việc kéo dài không kiểm soát. Khi mọi thứ có vị trí rõ ràng trong ngày, bạn không còn phải mang công việc đi khắp nơi trong đầu, cũng không còn trốn tránh trách nhiệm bằng những phút nghỉ "chữa cháy".

Hãy thử lên kế hoạch cho chính thời gian rảnh của bạn trong hôm nay, và cảm nhận sự thay đổi tích cực từ những điều tưởng chừng rất nhỏ này.